In deze landen is de zonkracht het sterkst – en wanneer moet je je nou eigenlijk insmeren?
De zon voelt lang niet altijd even heet aan, maar kan je huid desondanks flink beschadigen. Dat komt door de zonkracht – een maat voor de intensiteit van uv-straling – die op onverwachte momenten en plekken verraderlijk hoog kan zijn. In dit artikel leggen we uit wat zonkracht is, wanneer je risico loopt, in welke landen de zon het sterkst is en wanneer je je moet insmeren, óók in Nederland.
Wat is zonkracht?
Zonkracht, of de uv-index, is een internationale maat voor de hoeveelheid ultraviolette (uv) straling die op het aardoppervlak valt. Deze straling is onzichtbaar voor het menselijk oog, maar des te schadelijker voor je huid. De uv-index loopt van 1 (zeer laag) tot 11+ (extreem) en geeft aan hoe snel je huid zonder bescherming kan verbranden.
De uv-index wordt vooral bepaald door:
- de stand van de zon (middag = hoogste kracht),
- de breedtegraad (dichter bij de evenaar = meer uv),
- de hoogte (per 1000 meter neemt de uv-straling met ca. 10% toe),
- en de mate van bewolking, ozon en reflectie (bijv. sneeuw, water of zand).
Het verraderlijke? Je voelt het niet. Op een winderige dag in de bergen of tijdens een bewolkte wandeling in IJsland kun je net zo goed verbranden als op een tropisch strand.
In welke landen is de zonkracht het hoogst?
De hoogste uv-indexwaarden ter wereld worden doorgaans gemeten rond de evenaar, in gebieden met hoge zonintensiteit en weinig luchtvervuiling. Volgens internationale uv-metingen behoren de volgende bestemmingen tot de top 10 qua zonkracht:
- Bolivia (Altiplano, > 3500 m hoogte) – uv-index 20
- Peru (Arequipa, Cuzco, Andesregio) – uv-index 18–20
- Ecuador (Quito en Galápagos) – uv-index 17–19
- Australië (Noordelijke Territoria) – uv-index 14–17
- Nieuw-Zeeland (Zuidereiland) – uv-index 13–15
- Namibië en Botswana (woestijngebied) – uv-index 12–14
- Thailand en Filipijnen (rond de evenaar) – uv-index 12–13
- India (Rajasthan en Himalaya) – uv-index 12–13
- Mexico (hooggelegen regio’s) – uv-index 12–13
- Tanzania (Kilimanjaro, Serengeti) – uv-index 12–13
Wat opvalt: niet alleen tropische eilanden scoren hoog. Ook berggebieden zoals de Andes en Himalaya kennen door hun hoogte extreem veel uv-straling. Daar kun je binnen tien minuten verbranden zonder bescherming.
Hoe sterk is de zonkracht in Nederland?
In Nederland schommelt de zonkracht gemiddeld tussen 1 in de winter en 7 op heldere zomerdagen. Op uitzonderlijke dagen kan de index zelfs oplopen tot 8. De zonkracht wordt dagelijks voorspeld door het KNMI en piekt doorgaans rond 13.30 uur.
Veel mensen smeren zich pas in als het ‘heet’ aanvoelt, maar bij een uv-index van 4 of hoger is zonnebescherming al noodzakelijk – en die waarde wordt in Nederland op zonnige lentedagen al snel bereikt. En dus smeren we ons massaal verkeerd in. Ja, óók jij!
Wanneer moet je je insmeren?
De vuistregel: bij een uv-index van 3 of hoger moet je je insmeren. In Nederland betekent dat vanaf maart t/m september op zonnige dagen. Smeren doe je het best:
- 15 tot 30 minuten vóór blootstelling aan de zon,
- elke twee uur, en
- áltijd na zwemmen, zweten of afdrogen.
De hoeveelheid is minstens zo belangrijk als het tijdstip: gebruik ongeveer zeven theelepels zonnebrandcrème voor je hele lichaam per smeerbeurt. Veel mensen gebruiken structureel te weinig.
Let ook op bij wandelen of fietsen: uv-straling werkt cumulatief. Dus ook als je korte stukken in de zon bent, kun je opgeteld veel straling oplopen.
Welke zonnebrandcrème is geschikt voor jou?
Niet elke zonnebrandcrème beschermt even goed óf is geschikt voor jouw huidtype en reisdoel. Belangrijke factoren zijn:
- je huidtype (licht/donker, gevoeligheid),
- de bestemming (klimaat en uv-index),
- of je sport of zwemt,
- en natuurlijk: of je microplastics, parfum of andere ingrediënten wilt vermijden.
Extra bescherming: dit kun je nog meer doen
Naast smeren zijn er andere slimme manieren om je tegen hoge zonkracht te beschermen:
- Draag uv-werende kleding, vooral bij langdurige blootstelling.
- Zet een pet of hoed op met brede rand.
- Kies een zonnebril met uv-filter.
- Zoek tussen 11.00 en 15.00 uur de schaduw op.
Zonkracht is geen bijzaak
Zonkracht is geen ‘bijzaak’, maar een van de belangrijkste factoren voor huidgezondheid op reis. Juist op onverwachte momenten kun je flink verbranden, met alle gevolgen van dien. Of je nu naar de tropen vertrekt, een bergwandeling maakt of gewoon van de lentezon geniet in eigen land: wees je bewust van de kracht van de zon, en bescherm jezelf op tijd en op de juiste manier.
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
