De Franse revolutie van 1789 vertegenwoordigde naar men zegt het begin van de republiek. In werkelijkheid heeft de toenmalige koning Lodewijk XVI nog een tijd geregeerd voordat hij naar de guillotine werd gebracht. De eerste republiek duurde 12 jaar en de tweede slechts 4 jaar, terwijl koningen en keizers elkaar opvolgden totdat Frankrijk uiteindelijk in 1871, na de ondergang van keizer Napoleon III, de derde republiek uitriep. Er is sindsdien geen monarch meer aan de macht geweest.

Boven Parijs, in een voorstad of buitenwijk van de grote hoofdstad, in een gebied met niet zo heel veel allure dat veel weg heeft van een vlooienmarkt, staat de basiliek-kathedraal van Saint-Denis. Op deze plaats stond ooit een abdij waarbinnen vanaf de 7e eeuw de meeste Franse vorsten werden begraven. In de 12e en 13e eeuw ontstond onder het koningschap van Lodewijk de Heilige de basiliek in haar huidige vorm. Zo’n 50 jaar geleden werd het een kathedraal.

Saint-Denis is de necropool van het Franse koninkrijk. Koning Dagobert was de eerste vorst die hier zijn laatste rustplaats vond in het jaar 639 na Christus. In totaal werden er 42 koningen, 32 koninginnen en 63 prinsen en prinsessen begraven. Hun graftombes en grafbeelden maken de basiliek tot een groots en uniek monument, ook al is het in de jaren van de revolutie flink beschadigd. De beenderen van grote vorsten als de zonnekoning Lodewijk XIV werden toen respectloos uit hun graven gehaald en buiten de kerk in een massagraf bijeengebracht. Onder Lodewijk XVIII werden deze teruggebracht naar de basiliek waar ze nu samen rusten in een ossuarium met daarvoor een plaquette met daarop vele namen van grootheden van weleer.
Lodewijk XVIII is ook degene die ervoor zorgde dat de resten van het onthoofde koningspaar Lodewijk XVI en Marie-Antoinette werden begraven in de basiliek. Een prachtig beeld van deze slachtoffers van de opstand werd in 1830 opgericht.

Bij het binnentreden van het gotische bouwwerk is het stil, zoals je het ook zou verwachten op een plaats waar de doden rusten. Meteen al vallen de vele gisants op, grafbeelden van liggende monarchen met de handen in de bidgreep of in ruste. Sommige van die beelden zijn eenvoudig terwijl andere zijn opgenomen in grote en kunstige graftombes. Van veel beelden zijn de ogen geopend. Pas vanaf de 14e eeuw werden de ogen gesloten bij de sculpturen van de overledenen. Vanaf die tijd werden ze slapend afgebeeld in plaats van wakker, maar nooit dood.
In de crypte bevindt zich een smalle ruimte met het ossuarium. Iets verder onder de grond ligt de grafkelder van de Bourbons, één van de dynastieën waar de Franse zonnekoning ook deel van uitmaakte. De kist van de laatst overleden koning stond achter de ingang en kreeg pas zijn definitieve plek wanneer de volgende koning werd begraven en zijn plaats bij de ingang opeiste. In deze ruimte rustten de koningen en koninginnen in eenvoudige graven totdat de revolutie hun vredige slaap verstoorde. In de crypte staat voorts een groot monument ter ere van Lodewijk XIV, dat vele jaren na zijn dood is opgericht.

De basiliek, met zijn glas-in-loodramen, met zijn lichtinval en vele beelden, oogt bijna 150 jaar na het einde van de monarchie nog steeds koninklijk. Hier lag het lot van de Franse monarchen, hier speelt zich een deel van de roman Het Koningszwaard af, hier lijken de alom aanwezige Franse lelies nog steeds te leven. Op de terugweg van Parijs naar huis is het een logische tussenstop. Na een bezoek aan alle prachtige en vorstelijke rijkdommen kun je hier zien hoe het leven in de hoofdstad of in het paleis van Versailles uiteindelijk werd afgesloten.