13 inheemse volkeren in Zuid-Amerika die je op respectvolle wijze kunt bezoeken
Het Zuid-Amerikaanse continent is het thuis van honderden inheemse volkeren met elk hun eigen taal, kosmologie en leefwijze. Van de Andeshoogvlakten tot het Amazonewoud: in elke regio leven culturen die hun tradities, land en identiteit verdedigen tegen modernisering, ontbossing en toeristische uitbuiting. Gelukkig ontstaan er steeds meer kleinschalige en lokale initiatieven waarmee je deze gemeenschappen op een respectvolle manier kunt bezoeken. We selecteerden dertien inheemse volkeren die je als bewuste reiziger kunt ontmoeten, met open hart, open ogen en gesloten portretlens.
De Guaraní – Argentinië, Bolivia, Brazilië en Paraguay
De Guaraní zijn een van de grootste inheemse volkeren van Zuid-Amerika. Hun taal heeft zelfs de status van officiële voertaal in Paraguay. In het zuiden van Bolivia en in Misiones (Argentinië) kun je deelnemen aan culturele uitwisselingen in dorpen die hun spirituele tradities en landbouwtechnieken levend houden. Kies voor community-based projecten waarbij je overnacht bij Guaraní-families en meehelpt in de landbouw of bij ambachtelijke projecten.
De Mapuche – Argentinië en Chili
De Mapuche in Zuid-Chili zijn trots, strijdvaardig en diepgeworteld in hun land en kosmologie. Tijdens een verblijf aan Lago Budi overnacht je in een ruka, een traditionele hut, en maak je kennis met Mapuche-gerechten, rituelen en genderrollen. Sjamanen (machi) vervullen een belangrijke spirituele rol en hanteren een fluïde benadering van gender: uniek in Latijns-Amerika. Boek je verblijf via organisaties die eigendom zijn van de gemeenschap zelf of via Andes Viva.
Naast hun aanwezigheid in Chili leven ook duizenden Mapuche in Argentinië, met name in het noordelijke deel van Patagonië. In de omgeving van Junín de los Andes kun je lokale Mapuche bezoeken die hun land herwinnen via ecotoerisme en landbouw. Je leert er over hun strijd voor autonomie, spirituele tradities en de rol van vrouwen in hun gemeenschap.
De Aymara – Bolivia, Chili en Peru
De Aymara leven in de hooglanden rond het Titicacameer en onderscheiden zich van de Quechua door taal, klederdracht en kosmologie. Ze hanteren een eigen kalender, gebaseerd op de maancyclus en landbouwseizoenen. In dorpen als Chucuito of Achacachi kun je logeren bij Aymara-families en deelnemen aan rituelen rond Pachamama (Moeder Aarde). Deze vorm van gemeenschapstoerisme draagt bij aan het behoud van hun unieke erfgoed. Regel je reis via Andes Viva.
De Quechua – Bolivia, Ecuador en Peru
De Quechua zijn de spirituele erfgenamen van de Inca’s en leven voornamelijk in de Andes. In Peru kun je in dorpen als Llachon aan het Titicacameer verblijven bij Quechua-gemeenschappen via homestays. Je eet in de keuken van je gastgezin, helpt op het land en leert over hun manier van landbouw, textiel en spiritualiteit. Kies voor turismo vivencial, waarbij de gemeenschap zelf de regie houdt over het toerisme. Reisorganisatie Better Places biedt verschillende vormen van turismo vivencial aan.
De Uros – Titicacameer, Bolivia en Peru
Op het hoogst bevaarbare meer ter wereld leven de Uros al eeuwenlang op drijvende eilanden van totora-riet. Volgens hun overlevering weken ze ooit uit naar het meer om te ontsnappen aan vijandige stammen; sindsdien bouwen ze hun huizen, boten en zelfs speeltuinen van riet. Een bezoek kan magisch zijn, maar rond Puno zijn sommige eilanden sterk op toerisme gericht, met toneelmatige optredens.
Voor een authentiekere ervaring vaar je verder het meer op, naar eilanden waar de Uros nog grotendeels van visserij en rietteelt leven. Overnacht in een eenvoudige rietlodge en laat je rondleiden door een Uros-gids die je meeneemt in het onderhoud van de eilanden en het weven van riet. Uros Khantati is een familieproject op een drijvend eiland, volledig gerund door Uros, met kleinschalige overnachtingen en directe inkomsten voor de gemeenschap.
De Asháninka – Brazilië en Peru
De Asháninka leven in het grensgebied tussen Peru en Brazilië en zijn meesters in medicinale plantenkennis. Hun kleurrijke tunieken en gezichtsversieringen zijn visueel kenmerkend, maar wat vooral opvalt is hun gastvrijheid. In de Peruaanse regio Satipo kun je logeren bij Asháninka-families, deelnemen aan ceremonies en leren over duurzaam bosgebruik. Er zijn verschillende coöperaties die deze ontmoetingen faciliteren. Een goed startpunt is Peru North.
De Yanomami – Brazilië en Venezuela
De Yanomami leven diep in het Amazonewoud van Brazilië en Venezuela en zijn een van de meest kwetsbare volkeren van het continent. Hun leefgebied wordt bedreigd door illegale mijnbouw en ziekten van buitenaf. Toegang tot het Yanomami-territorium blijft strikt gereguleerd. Expedities zijn mogelijk via erkende, kleinschalige partnerschappen, maar vereisen speciale vergunningen van ICMBio en FUNAI en samenwerking met inheemse Yanomami-organisaties. Boeken kan momenteel alleen via Amazon Emotions.
De Kogi – Colombia
De Kogi leven op de flanken van de Sierra Nevada de Santa Marta in Colombia en beschouwen zichzelf als hoeders van de wereldbalans. Ze communiceren spirituele boodschappen via ‘grote broeders’ die hun leven wijden aan meditatie en ceremonie. De Kogi laten zich zelden rechtstreeks fotograferen of interviewen, maar sommige dorpen ontvangen inmiddels wel kleine groepen geïnteresseerden. Reis altijd met een gids die verbonden is met de gemeenschap, zoals via Taironaka of Kogui Travel.
De Wayuu – Colombia en Venezuela
De Wayuu zijn een matrilineaal volk dat leeft in de droge woestijn van La Guajira. Ze staan bekend om hun kleurrijke mochila-tassen en weeftradities. In dorpen als Cabo de la Vela kun je overnachten in een chinchorro (hangmat) aan het strand en leer je hoe de vrouwen hun kennis van weven, waterbeheer en mythen doorgeven. Rancheria Utta biedt verschillende soorten accommodaties aan, waaronder de chinchorro.
De Huaorani – Ecuador
De Huaorani leven in het Yasuni National Park in Ecuador, een van de meest biodiverse gebieden ter wereld. Hoewel sommige Huaorani nog in vrijwillige isolatie leven, stellen anderen hun dorpen open voor bezoekers. Je reist per kano en verblijft in een gemeenschap die zelf bepaalt hoe en wat zij delen. Het contrast tussen eeuwenoude jachttechnieken en de dreiging van oliewinning maakt dit een indringende reiservaring. Je ontmoeting kun je onder andere boeken via Bameno Community Tours.
De Shuar – Ecuador
Oorspronkelijk waren de Shuar berucht om het ritueel krimpen van mensenhoofden (tsantsa), maar tegenwoordig zetten ze zich in voor natuurbehoud en culturele educatie. In het zuidoosten van Ecuador kun je verblijven in Shuar-eco-lodges waar je leert over hun spiritualiteit, krijgscultuur en het gebruik van de jungle als supermarkt en medicijnkast tegelijk. Reizen naar Shuar-gebied is goed te combineren met een bezoek aan het Parque Nacional Podocarpus. Kijk bij Carpe DM Adventures om je trip te regelen.
De Shipibo-Conibo – Peru
De Shipibo-Conibo leven langs de Ucayali-rivier in Peru en staan bekend om hun hypnotiserende geometrische patronen, die zij op textiel, keramiek en huid aanbrengen. Deze patronen zijn niet alleen decoratief, maar ook spiritueel geladen. Veel Shipibo-gemeenschappen bieden tegenwoordig ayahuasca-retraites aan, maar wees kritisch: kies centra die worden geleid door Shipibo-sjamanen zelf en die hun inkomsten herinvesteren in de gemeenschap, zoals Niwe Rao Xobo.
De Marrons – Suriname
De Marrons zijn afstammelingen van tot slaaf gemaakte Afrikanen die wisten te ontsnappen en zich diep in het regenwoud van Suriname vestigden. Ze ontwikkelden een unieke cultuur waarin Afrikaanse, Europese en inheemse elementen samenkomen. In dorpen als Jaw Jaw, bereikbaar per boot vanuit Paramaribo, kun je logeren bij Marronfamilies, meehelpen in de keuken en het woud verkennen met lokale gidsen. Reis bij voorkeur met organisaties die samenwerken met de gemeenschap, zoals Black Eagle Tours.
Hoe bezoek je inheemse volkeren in Zuid-Amerika op een respectvolle manier?
Inheemse gemeenschappen zijn geen musea. Ze leven, veranderen en ontwikkelen zich, en hebben het recht om zelf te bepalen hoe en of ze bezoekers ontvangen. Kies dus altijd voor reizen op uitnodiging, georganiseerd met of door de gemeenschap zelf. Laat je gids introduceren, vraag toestemming voor foto’s en consumeer bewust. Zo wordt jouw reis geen culturele inbreuk, maar een uitwisseling die voor beide partijen verrijkend is.
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
