Belize: ken je dit bijzondere Caribische volk al?

Maak in het Caribische Belize kennis met de intrigerende Garifuna, nazaten van slaven en piraten.

Dansers van de Garifuna, afstammelingen van Caribische indianen en slaven in Belize. Foto: Malou van Breevoort (© Columbus Travel 2015)

‘Dit is de hungu hungu!’ roept danslerares Desirée Pascual boven de luide drums uit. Het klinkt als whoogoogoogoogoo. Ze wijst naar de voeten van de danseressen, die heen en weer vliegen over de betonnen vloer van het basketbalveld in het hart van Dangriga, de ‘Garifuna-hoofdstad’ van het Centraal-Amerikaanse landje Belize. Het voelt alsof we in West-Afrika zijn: donkere dansers in gebatikte kleding; de ritmes van drums afgewisseld met keiharde lokale Punta Rock uit de speakers; de paspoppen die hun hoge, ronde billen showen op de markt verderop; de wuivende palmen aan de monding van de rivier, waar troepen kinderen gillend afkoelen in het water. Maar het bloed dat hier door de aderen stroomt, verliet toch al zeker vierhonderd jaar geleden het Afrikaanse continent.

Slaven die nooit slaven werden

De geschiedenis van de Garifuna, zo’n zes procent van de Belizaanse bevolking, is een van de trotste en meest bijzondere die ik gehoord heb. Ze waren slaven die nooit slaaf werden. Een mix van gevreesde Caribische indianen en de opvarenden van twee Nigeriaanse slavenschepen, die kapseisden voor de kust van het eiland Sint Vincent in 1636. Hun nazaten, de Zwarte Cariben of Garifuna, ontwikkelden op het eiland hun eigen cultuur, met een mix van Caribische en Afrikaanse religie en gebruiken. Na allerlei omzwervingen in het Caribisch gebied kwamen ze uiteindelijk terecht in een Engelse kolonie, het huidige Belize.

Lokale cultuur als Werelderfgoed

Het behoud van de Garifuna-cultuur van Belize, die onlangs als Werelderfgoed werd betiteld, is een thema dat jong en oud bezighoudt. Dansdocente Desirée zet zich vrijwillig in om de jonge generatie de traditionele passen van de hungu hungu, de punta, gudjee en chumba te leren. ‘Onze muziek en dans hoort bij een specifieke manier van leven,’ zegt ze. ‘Bij ons verhaal. Ik wil dat het blijft bestaan.’ Iets verderop vertelt Mark Higinio dat hij terugkwam uit de Verenigde Staten omdat hij de taal van zijn jeugd niet meer sprak. ‘Maar ik kan niemand vinden die me opnieuw Garifuna kan leren. Misschien moet ik het in Hopkins proberen. Ik denk dat de cultuur daar nóóit verdwijnt.’

Zelf de Garifuna cultuur ontdekken

In het slaperige kustplaatsje, slechts vijftien kilometer verderop aan de Caribische kust van Belize, lijkt de Garifuna-cultuur inderdaad nog springlevend. Ik spreek er Walter Galicia (25), een professioneel drummer van wie de tweejarige dochter vloeiend Garifuna spreekt. ‘De technologie maakt dingen wel anders. Jonge mensen zijn daardoor minder in hun roots geïnteresseerd. Toch zijn we hier nog heel traditioneel hoor. We maken ons geen zorgen als de elektriciteit uitvalt of het gas wordt afgesloten. Onze voorouders waren boeren en vissers. We weten precies wat we moeten doen.’

Zelf de Garifuna cultuur van Belize ervaren? Neem drumlessen bij Walter in Hopkins (lebeha.com), vier Settlement Day op 19 november, bezoek het Garifuna Museum of vraag rond of er Punta Rock-concerten of dansceremonies zijn in het plaatsje Dangriga.