Excursie Auschwitz en Birkenau met Nederlandstalige gids

Door: Travelexpert

Geplaatst op Nov 16, 2015

Vlakbij Krakau (Polen) liggen Auschwitz en Birkenau, de beruchte concentratie- en vernietigingskampen. Een bezoek aan Krakau is niet compleet zonder ook Auschwitz aan te doen.

Het is wel een beetje vreemd om zo'n nare plek tijdens een leuk weekendje weg te bezoeken, maar daarom niet minder indrukwekkend. Ook al heb ik er vroeger bij geschiedenisles veel over gehoord en gelezen en zijn er honderden oorlogsfilms, een echte voorstelling van de situatie tijdens de oorlog maken, is bijna onmogelijk. Het verhaal van Auschwitz en Birkenau was voor mij in grote lijnen bekend (check even Wikipedia om je geheugen op te frissen); de relatief kleine feitjes die ik tijdens mijn bezoek tegenkwam brengen het verhaal nog dichterbij.

Stillevens van gebruiksvoorwerpen
Als je Auschwitz binnenkomt, loop je onder een poort door met de tekst 'Arbeit macht frei'. Hoe sadistisch? Je mag in Auschwitz verschillende gebouwen betreden: van verblijven tot gevangenissen en van crematoria tot kantoren. In deze gebouwen vind je verschillende bewijzen van wat er vroeger gebeurd is. In blok 4a vind je een ontzettend grote vitrine vol mensenhaar. De nazi's gebruikten het haar van gevangenen voor de Duitse textielindustrie. Toen in januari '45 het Russische Rode Leger Auschwitz bevrijdde, lag er nog een hele voorraad mensenhaar. Dat is dus bewaard gebleven. Daar word je wel even stil van. Net als van alle andere stillevens: stapels schoenen, pannen, kleren, kammen en andere gebruiksvoorwerpen. Allemaal netjes uitgesorteerd door gevangenen voor de Duitsers om te gebruiken of om aan te verdienen.

Idiote feiten
Dat de oorlog geen pretje is, weten we allemaal. Maar hoe ver de overheersende partij soms ging, is idioot en onvoorstelbaar tegelijk. Zo jaagden de SS'ers de Poolse bevolking in een straal van vijf kilometer rond Auschwitz uit hun huizen. Maar ook lieten de nazi's Joodse mensen het treinkaartje naar hun eigen dood kopen. Schandalig. De gemiddelde 'levensduur' van gevangenen was drie maanden. Zodra mensen aankwamen per trein vond er een selectie plaats. Geheel willekeurig werd je of direct de dood in gestuurd of je mocht nog even blijven om te werken. Als je een beroep had wat wel handig was (bijvoorbeeld timmerman), had je 'mazzel': je had nog wat waarde en bleef je misschien iets langer in leven. Mensen kwamen om door vergassing, verhongering, gebrek aan medische zorg, mishandeling en volledige uitputting. In de gevangenissen op het kamp werden mensen met velen tegelijk met vaak slechte luchttoevoer en zonder voedsel opgesloten om de meest belachelijke redenen. Er waren zelfs cellen van een vierkante meter groot waar vier mensen tegelijk in moesten verblijven. Er staan een aantal foto's tentoongesteld van vrouwen die bij de bevrijding nog in leven waren. Soort van in leven dan, want een volwassen vrouw hoort geen 25 of 35 kilo te wegen.

Medische experimenten
In Blok 10 was SS-arts Josef Mengele actief. Deze man leek het een goed idee om tweelingen te gebruiken voor experimenten. Zo kon hij goed zien in hoeverre genetica van invloed was op een mensenlichaam. Mengele liet de ene helft van de tweelingen de experimenten ondergaan zodat hij de gevolgen kon vergelijken met de gezonde helft van de tweeling. Hij bedacht bijvoorbeeld dat hij bruine ogen blauw kon maken door chloor in de ogen te injecteren. Of hij haalde een orgaan weg zonder verdoving. Logisch gevolg is dat veel mensen overleden aan de experimenten. Zodra de ene helft van de tweeling overleed, werd ook de andere vermoord zodat Mengele de lichamen goed kon vergelijken bij de autopsie.

Mengele was niet de enige die medische experimenten uitvoerde, er waren nog meer artsen actief. Zo werd er ook onderzoek gedaan naar sterilisatie van vrouwen. Als Joodse vrouwen immers geen kinderen meer baren, kunnen er geen nieuwe Joden worden geboren.

Auschwitz als toeristische trekpleister
Wij hebben Auschwitz bezocht met een gids van Polenreizen.nl. Deze sprak Nederlands, wat erg prettig was. In totaal hebben we zo'n drie uur in Auschwitz en Birkenau doorgebracht wat voldoende was om een indruk te krijgen van hoe het is geweest. Na de tour kun je eventueel langer blijven en zelf je weg terug vinden naar Krakau. Dit zou ik zeker overwegen! Zo kun je namelijk nog even in je eigen tempo een aantal dingen bekijken, want met zo'n groep moet je toch mee met de rest. Hoe interessant het soms ook is om even wat langer ergens te blijven, je moet toch de groep volgen.

In het weekend dat wij Auschwitz bezochten, was het onwijs lekker weer en hoogseizoen. Bussen vol toeristen in korte broek en slippers dus. Een heel dubbel gevoel: het is natuurlijk goed dat we ons dit stukje geschiedenis blijven herinneren, maar soms voelt het wat te toeristisch aan. Mensen maken foto's van zichzelf met een big smile en je kunt soms je kont niet keren vanwege de grote hoeveelheid mensen. Dat maakt dat de geschiedenis misschien wat minder bij je binnenkomt (emotioneel gezien) ter plekke, maar het zet je absoluut aan het denken. Zeker op je to do-lijstje zetten als je Krakau bent.

Bron:
http://kimopreis.nl/auschwitz-en-birkenau-als-leuk-uitje/