Gulpen-Wittem is op 1 januari 1999 ontstaan uit de samenvoeging van de gemeenten Gulpen en Wittem.
De gemeente ligt in het Zuid-Limburgse Heuvelland en is zeer landelijk en rijk aan kastelen, vakwerkhuizen en andere oude monumentale boerderijen. Jaarlijks trekt Gulpen-Wittem vele toeristen aan uit het hele land vanwege het voor Nederland unieke glooiende landschap met haar beekdalen, vooral in de zomer. Het toeristische Miljoenenlijntje loopt door een gedeelte van de gemeente en heeft haltes te Eys en te Wijlre. In Gulpen-Wittem ligt de meest zuidelijke plek van Nederland, namelijk ter hoogte van grenspaal 12 bij het Belgische kasteel Beusdael. Het zuidelijkste kerkdorp bevindt zich in de gemeente Eijsden, maar de zuidelijkste plaats is een buurtschap ten zuiden van Epen.