Rusland & Finland
Ooit was de grens tussen Finland en de Sovjetunie één van de strengst bewaakte stukjes van het IJzeren Gordijn. Vandaag de dag is de oversteek gerust te maken. Van het Finse Lapland naar het Russische schiereiland Kola: een reis in twee werelden.
Tekst Fred Vermeulen, Fotografie René Koster
Grensgevallen
Er staat een rendier voor het restaurant. Mij lijkt dat vrij dom.
Je reinste suïcidaal gedrag: binnen staan er immers soortgenoten in
meer dan drie varianten op het menu. Het hert vindt van niet, het
wil naar binnen, zwaait met zijn gewei – de bast zit er nog op, dus
de paartijd moet nog beginnen. Geen bijster mooi hert, als je goed
kijkt: wat schonkig op de brede hoeven, de kop wat te zwaar voor
het lijf... Nee, vergeleken met een rendier is een ree een
gracieuze ballerina. Het hert mag niet naar binnen. Aan een oranje,
nylon koord voor de ingang hangt een bordje. Poraoiata: rendierhek,
gaarne gesloten houden. Het rendier kijkt glazig en schuurt nog een
keer met de harige borst tegen het koord, om vervolgens snuivend
weg te draven. Beledigd. Ook nog. Maar goed. Finland.
Lapland.
Ik had geen idee. Echt helemaal niks. Rendieren, ja. Nou vooruit:
mobiele telefoons en een tig-duizend meren. Maar verder? Goed, er
komt weleens een voetballer vandaan, dan wel een coureur met een
nauwelijks uitspreekbare naam, maar in mijn bewustzijn hield het
daar wel op.
Finland was
een blinde vlek op mijn geestelijke kaart. Je hoorde er nooit iets
over; geen Finse filmster made it big, geen straatrellen
domineerden het wereldnieuws, geen Finse schrijver haalde de
AKO-shortlist en de klinkerwaterval van de taal was steevast goed
voor zero points bij het Songfestival. Het land bestond en verder
geen poespas. Finland leek me in alles dat stille meisje in de klas
waarvan niemand weet dat ze zo prachtig viool kan spelen. Wat me
wel mateloos intrigeerde – pas toen ik het hoorde dan – was dat
Finland ooit de noordelijke grens van de Koude Oorlog was; dat een
land waar je niks van weet dus eigenlijk decennia lang een voorname
buffer is geweest voor de ‘Slavische horden’, terwijl de camera’s
van de wereld zich blindstaarden op Oost-Duitsland. En dat die
voormalige grens tussen Oost en West in rap tempo ontdooid was,
zodat een normaal mens er intussen zo weer overheen kon.
Klik om te kijken of de papieren
editie of
de digitale
editie nog
beschikbaar is.
