Dieren vergiftigd in Kenia image
Jan-Petra

Dieren vergiftigd in Kenia

In het Masai Mara National Reserve in Kenia zijn tenminste vier leeuwen en een aantal nijlpaarden gestorven. De doodsoorzaak: insecticide. Dit beweren natuurbehouders in Kenia tegenover National Geographic.

De nijlpaarden hebben gras gegeten dat besmet was met een insecticide die carbofuran heet. De leeuwen raakten gedeeltelijk verlamd na het eten van het karkas van een nijlpaard, zo meldt de non-profit natuurorganisatie WildlifeDirect. De organisatie verklaart dat de gestorven dieren zijn getest op pesticiden en dat het schadelijke carbofuran is aangetroffen.

Milieuorganisaties bezorgd
Milieuorganisaties zijn bezorgd dat veehouders steeds meer gebruik maken van carbuforan om vleeseters te vergiftigen en zo te voorkomen dat hun vee wordt aangevallen. 'Wildlife in Kenia wordt bedreigd door vergiftigingen en dan met name door het gebruik van carbuforan', aldus WildlifeDirect. Het gebruik van carbofuran is strikt aan banden gelegd in de VS en Europa, omdat het extreem giftig is voor dieren, die de carbofuran-korrels verwarren met zaden. De pesticide wordt verkocht onder de merknaam Furudan en is goedkoop en overal verkrijgbaar in Kenia.

Verkeerd gebruikt
WildlifeDirect heeft bewijs dat carbofuran verkeerd wordt gebruikt in het land. Zo gebruikt een groep boeren de insecticide op gewassen die na dertig dagen worden geoogst, ook al is het bestrijdingsmiddel bedoeld voor gewassen die 90 dagen of langer erover doen om volledig uit te groeien. Een overdosis aan bestrijdingsmiddel is het gevolg. Daarnaast staat op de flessen carbofuran geen gebruiksvoorschrift of waarschuwing dat het middel giftig kan zijn voor mensen. Blootstelling aan carbofuran veroorzaakt op korte termijn misselijkheid, hoofdpijn, zwakheid en verslechterd zicht. Op langere termijn kan de pesticide het zenuwstelsel en de voortplantingsorganen aantasten.

Zeer effectief
Het gebruik van het middel wordt al lang gezien als een bedreiging voor vele vogels en andere dieren in Kenia. Eén van de ergste carbofuranvergiftigingen kwam voor in 2004, toen 187 gieren en diverse hyena's werden gedood door de insecticide. "Als je naar de markt gaat zie je dat groente en fruit er prachtig uitzien", zegt Paula Kahumbu, hoofd natuurbehoud van WildlifeDirect. "Ze hebben frisgroene bladeren en geen enkele beschadiging. Dat is een teken dat het middel heel erg effectief is, maar het wordt heel makkelijk verkeerd gebruikt doordat de voorlichting heel minimaal is. Boeren realiseren zich niet dat het gebruik ervan ook gezondheidsrisico's met zich meebrengt", legt Kahumbu uit.

Fabrikanten ontkennen
De fabrikant van carbofuran, FMC Corporation in Philadelphia, ontkent de uitspraak van WildlifeDirect over verkeerd gebruik en zegt dat het bedrijf niet verantwoordelijk kan worden gesteld. FMC vindt dat de risico's van het gebruik van carbofuran worden overdreven en dat de voordelen voor de landbouw worden onderschat. Het bedrijf voegt toe dat het middel 'geen noemenswaardig risico' met zich mee brengt als het op de juiste manier wordt gebruikt. De Keniaanse distributeur van het middel, Juanco, ontkent eveneens dat carbofuran de oorzaak is van het overlijden van de nijlpaarden in Masai Mara. 'Die beschuldigingen zijn geheel onterecht, we hebben onze eigen gegevens om dat te ondersteunen', aldus Julius Gatembo, hoofd hortuscultuur bij Juanco. "Wat gezegd wordt over nijlpaarden is onmogelijk. Een nijlpaard moet dan in één keer 300 tot 500 kilogram furudan eten om te sterven. Dat kan gewoon niet."

Vee is alles
Carbofuran wordt in toenemende mate in Kenia gebruikt om leeuwen en hyena's te doden, om te voorkomen dat ze vee aanvallen, aldus milieubeschermers. Veehouders, inclusief de Masai, strooien pesticide over de lijken van hun vee. De leeuwen die de dieren hebben gedood komen later terug om van hun prooi te eten en sterven dan. 'Vee is absoluut alles voor deze veehouders en als iets je favoriete koe doodt, dan wil je geen tijd verspillen met het erop uitsturen van je zoon en zijn vrienden om het dier te doden dat je koe heeft aangevallen', aldus Laurence Frank, directeur van de milieubeweging Living With Lions. Hij noemt vergiftiging één van de grootste bedreigingen voor de leeuwen in Kenia. Waren er in 1970 nog ongeveer tienduizend leeuwen in het land, nu wordt hun aantal geschat op slechts tweeduizend.

Volledig verbod
WildlifeDirect wil dat carbofuran volledig wordt verboden in Kenia, maar de kans dat dit werkelijk gaat gebeuren, is klein. De Agrochemicals Association van Kenia is tegen een dergelijke wet.