Dit is de helmbasilisk. Hij wordt maximaal 80 centimeter lang, en doet er meestal meer dan acht jaar over om deze lengte te bereiken. Hij komt voor in Zuid-Amerika: in Brazilië, Costa Rica, Ecuador, Colombia, Nicaragua, Panama, Peru en Venezuela. De habitat bestaat uit de takken langs het water van bij voorkeur wat bredere rivieren. Het voedsel bestaat uit insecten en kleine ongewervelden.
De helmbasilisk is vooral bekend door het vermogen over water te rennen en geen kleine stukjes: rivieren van enkele tientallen meters breed kunnen worden overbrugd. Vandaar dat hij ook wel de Jezus Christus hagedis wordt genoemd. De maximale snelheid is 15 km/u. De dieren hebben huidflapjes tussen de tenen, en richten zich op als ze rennen, met de voorpoten langs het lichaam gestrekt. Men dacht altijd dat in principe iedere helmbasilisk over water kan rennen, als het maar genoeg snelheid ontwikkelt en niet te zwaar is. Pas recentelijk bleek uit onderzoek dat het niet zozeer gaat om bovengenoemde lichaamsaanpassingen, maar met name om de exacte manier waarop de dieren de poten bewegen op het wateroppervlak; een miniem foutje in deze complexe beweging en de dieren plonzen in het water.