Hattem (Nedersaksisch: Attem) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland, welke in de 9e eeuw is gesticht, in de 15e eeuw is ommuurd en uitgerust met vier poorten. De gemeente telt 11.671 inwoners (1 februari 2008, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 24,28 km² (waarvan 0,93 km² water). Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen.

Hattem kreeg zijn stadsrechten in 1299 en was een Hanzestad (lid van het Hanzeverbond. Dit was van oorsprong een samenwerkingsorganisatie van Duitse steden rond de Oostzee. Later traden ook Nederlandse steden toe. De grote hanzesteden, Gemeene of Principaalsteden genoemd, zochten voor de handel contact met kleinere dorpen en steden in hun achterland. Deze plaatsen waren de Bijsteden. Hier volgt een lijst van bekende hanzesteden, ingedeeld naar land) en vestingstad (een militair verdedigbare stad, gelegen op een strategische plaats aan een grens of een samenkomst van belangrijke land- of waterwegen).

Waag en hoofdwacht (links het anno-gebouw): In dit anno 1621 gebouwde pand met het stadswapen was op de verdieping de hoofdwacht en op de begane grond de stadswaag gevestigd. In de 19e eeuw verhuisde de stadswaag naar de vierschaar in de Kruisstraat en werd dit gebouw als school gebruik. De buitentrap en de grote waagdeuren werden toen verwijderd.

Grote- of Andreaskerk van de Hervormde Gemeente met carillon (in het midden): Vanaf 1 juni t/m medio september (monumentendag) is de kerk te bezichtigen van maandag t/m vrijdag van 14.00 uur t/m 17.00 uur. Het onderste deel van de toren, gebouwd in Romaanse stijl, is het oudste. De kern is van baksteen, maar is bekleed met tufsteen. De datering is daarom van ongeveer 1200. In de 15e eeuw is de toren in Gotische stijl verhoogd. De renaissance spit is van 1611, toen ruimte werd gemaakt voor het eerste carillon, dat in 1636 werd geplaats. Het carillon van Hattem is zeer beluisterenswaardig.
Het wordt wekelijks bespeeld op woensdagmiddag (tijdens de markt) van 14.30 - 15.15 uur of op zaterdagmorgen van 11.15 - 12.00 uur.